Sztuczne oddychanie
Proszę Pana ale na ostatnim szkoleniu ratownik mówił, że sztuczne oddychanie nie jest potrzebne i można tylko uciskać klatkę piersiową – takie zdanie słychać bardzo często na szkoleniach pierwszej pomocy. Czy rzeczywiście? Trzeba czy nie trzeba „całować” poszkodowanego?
W tym artykule zbieram wszystkie aktualne informacje na temat wentylacji płuc u poszkodowanych stosowanych w pierwszej pomocy w zatrzymaniu oddechu i krążenia.
Czym jest sztuczne oddychanie i po co je wykonywać
Oddechy ratunkowe to czynności wykonywane w celu wentylacji płuc u poszkodowanego. W pierwszej pomocy wykonuje się je tylko u poszkodowanych u których doszło do zatrzymania oddechu/krążenia.
Wentylację zastępującą naturalne oddychanie można wykonywać metodą usta-usta (usta –nos), lub przyrządowo. Obecnie istnieje wiele bezpiecznych sposobów na praktyczną naukę tych technik na kursie pierwszej pomocy Wrocław.
Nagłe zatrzymanie krążenia następuje z przyczyn pierwotnych, lub wtórnych. Mogą to być choroby serca, lub patologie innych narządów i układów wewnętrznych człowieka, ale również wiele czynników zewnętrznych np.: uduszenie, zatrucie, czy porażenie prądem. Przedłużające się zatrzymanie krążenia wiąże się z niedokrwieniem i niedotlenieniem narządów a w konsekwencji śmierci organizmu. Niestety najbardziej wrażliwy na niedotlenienie jest nasz centralny komputer, czyli mózg. Chociaż ostatnie badania pokazują, że obserwowano aktywność mózgową nawet 1h po zatrzymaniu krążenia to jego przeżywalność będzie zależała od stopnia uszkodzenia mózgu. Przyjmuje się, że komórki mózgu zaczynają umierać już po 3-5 min. od momentu niedokrwienia.
Resuscytacja krążeniowa czy krążeniowo-oddechowa RKO?
Ponieważ oddechy ratunkowe metodą usta-usta wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zachorowań na choroby zakaźne przenoszone drogą kropelkową (np. gruźlica, COVID) czy inne przenoszone przez krew i płyny ustrojowe (np. WZW C, wirus HIV), oraz są niechętnie podejmowane ze względów estetycznych, sztuczne oddychanie nie jest obowiązkowe.
Skuteczność sztucznego oddychania w tradycyjnej RKO jest ciągle badana i jego rola w dalszym ciągu dyskutowana w środowiskach naukowców. Wątpliwości biorą się stąd, że niektóre z badań klinicznych potwierdzają, że stosowanie uciśnięć do wentylacji 30:2 wiąże się z lepszymi wynikami neurologicznymi u dorosłych a inne analizy nie wykazują istotnych różnic.
W niektórych krajach (np. Stanach Zjednoczonych) propagowana jest kampania Hands only CPR – czyli samych ucisków klatki piersiowej stosowanych w pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia. Służy ona temu aby przekonać jak największą liczbę osób które mogę być świadkami NZK do resuscytacji.
AKTUALNE ZALECENIA
– świadkowie którzy są przeszkoleni, oraz potrafią i chcą wykonywać oddechy ratunkowe powinni je robić
– sztuczne oddychanie powinno być zawsze elementem resuscytacji dzieci i niemowląt, zaczynając RKO od 5 oddechów
– oddechy ratunkowe powinny być dostarczane ofiarom utonięć, oraz uduszenia
Wentylacja bezprzyrządowa
Technika oddechów ratunkowych metodą usta-usta
– udrożnij drogi oddechowe wykorzystując rękoczyn odgięcia głowy i uniesienia żuchwy
– zaciśnij skrzydełka nosa i rozchyl usta poszkodowanego
– obejmij własnymi ustami usta poszkodowanego i wykonaj dwa swobodne wdmuchnięcia powietrza
– wykonuj naprzemiennie 30 ucisków klatki piersiowej i 2 oddechy
– staraj się wykonywać te czynności sprawnie aby minimalizować przerwy pomiędzy uciskami
Osoby wykonujące sztuczne oddychanie powinny oceniać efektywność wdechu na podstawie widocznego uniesienia klatki piersiowej poszkodowanego. Czas wdmuchiwania powietrza powinien wynosić ok. 1 s. Oddechy ratunkowe nie powinny być forsowne ani szybkie, oraz dłuższe niż 1 s, gdyż może spowodować to rozdęcie żołądka.
Wentylacja usta-nos jest akceptowalną alternatywą dla wentylacji usta-usta. Można ją rozważyć jeśli usta poszkodowanego są poważnie zranione lub nie można ich otworzyć albo osoba wykonująca RKO udziela pomocy poszkodowanemu w wodzie, bądź trudno jest uzyskać szczelność przy wentylacji usta-usta.”
Wentylacja przyrządowa
Istnieje kilka rodzajów masek, oraz resuscytatorów do sztucznego oddychania. Najpopularniejsze stosowane w pierwszej pomocy pokazane są na poniższych obrazkach. Ich zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa osobie wykonującej oddechy ratunkowe, poprzez ograniczenie bezpośredniego kontaktu z wydzielinami poszkodowanego. Niektóre z tych narzędzi wyposażone w filtr zmniejszają także ryzyko zakażenia krzyżowego. Maseczki usta-maska należą do podstawowych środków ochrony osobistej. Trochę bardziej zaawansowanym narzędziem jest worek samorozprężalny, popularnie nazywany „ambu”. Mimo, że skuteczność wentylacji wykonywanej przez świadków może nie dorównywać profesjonalistom, to jednak Wytyczne resuscytacji wskazują, że nawet niewielki przepływ powietrza jest lepszy niż żaden.
Zasady używania maseczek do resuscytacji:
– jeśli jest więcej świadków udzielających pomocy to jeden może utrzymywać drożność, oraz szczelność maski a inny wentylować
– za każdym razem kiedy nie udaje się unieść klatki piersiowej podczas oddechu ratunkowego popraw udrożnienie dróg oddechowych, lub zapewnij lepszą szczelność na masce.
Piśmiennictwo
Wytyczne resuscytacji 2021
Wytyczne resuscytacji 2015
https://cyfrowa.rp.pl/technologie/art39231141-kiedy-umiera-mozg-naukowcy-zaskoczeni-jak-dlugo-jeszcze-jest-swiadomy