Ból w klatce piersiowej- zgaga, pieczenie, a może nerwoból?
W tym artykule przybliżę najnowsze zalecenia Europejskiej Rady Resuscytacji w kwestii właściwego udzielania pierwszej pomocy osobom z nagłym bólem w klatce piersiowej.
Wszystkie poniższe informacje staram się przekazywać w formie praktycznych wskazówek, oraz atrakcyjnych pokazów na kursach pierwszej pomocy.
Rodzaje bólu w klatce piersiowej
Klatka piersiowa, czyli korpus ciała człowieka chroni najważniejsze dla życia narządy w tym przede wszystkim serce, płuca i aortę. Z tego powodu każdy ból pochodzący z klatki piersiowej budzi u poszkodowanego obawę o zagrażający życiu charakter dolegliwości, tj. zawał serca, czy zatorowość płucna.
Najczęstsze rodzaje bólu w klatce piersiowej to:
– kłucie,
– pieczenie,
– ucisk, gniecenie,
– ból rozdzierający.
Nie każdy ból w klatce piersiowej jest objawem choroby zagrażającej życiu.
Ciało człowieka zbudowane jest z wielu struktur min. układu szkieletowego, mięśniowego i naczyniowego. Każdy element budowy tkanek i narządów, może z różnych powodów dawać dolegliwości bólowe. Możliwych chorób i patologii powodujących dyskomfort w klatce piersiowej jest wiele. Dodatkowo często zdarza się, że dolegliwości promieniują z innych rejonów ciała i są mylnie odczytywane. Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej są wymienione poniżej:
– zawał serca,
– nerwoból ,
– zator płuc,
– kolka pęcherzykowa,
– refluks, zgaga,
– choroba wrzodowa.
Przyczyną utrudnionego rozpoznania z którego narządu pochodzi dana dolegliwość jest inne unerwienie narządów wewnętrznych w porównaniu do tych położonych powierzchniowo.
Nerwy wewnątrz ciała układają się w zwoje nerwowe i dają jedynie „wrażenie” lokalizacji dolegliwości. Z tego powodu ból przy zawale serca może promieniować np. do brzucha, lewej ręki, czy żuchwy. Podobnie jest w chorobach innych narządów.
Zawał serca
Zawał serca, jako jedna z chorób układu sercowo-naczyniowego należy do najczęstszych przyczyn śmierci na Świecie. To niedokrwienie i martwica części mięśnia sercowego z powodu zamknięcia światła jednej z tętnic wieńcowych. „Co trzecia osoba z zawałem serca umiera nagle przed dotarciem do szpitala, a łącznie w ciągu pierwszego miesiąca od zachorowania umiera połowa pacjentów.” W 2019 roku odnotowano w Polsce blisko 79 tyś. zawałów serca. Zawał serca jest tylko jedną z przypadłości w zespole Chorób Niedokrwiennych Serca, na które leczy się znacznie więcej osób (ze świadczeń medycznych o tym charakterze skorzystało w Polsce 1.1 mln osób)), a które w znaczący sposób zwiększają ryzyko Ostrych Zespołów Wieńcowych w tym zawałów.
Jak rozpoznać zawał serca?
„Czas to mięsień” – jeżeli doszło do zawału serca liczy się przede wszystkim umiejętność szybkiego rozpoznania problemu i szybkiej interwencji specjalistycznej. Dlatego warto znać podstawowe objawy, które są wymienione poniżej, oraz zasady udzielania pierwsze pomocy.
Ból w klatce piersiowej to główny objaw zawału serca:
- „zwykle bardzo silny, piekący, dławiący, gniotący lub ściskający, rzadziej ostry, kłujący,
- typowo zlokalizowany za mostkiem, odczuwany na większym obszarze – pacjent często wskazuje miejsce bólu przez przyłożenie pięści do mostka
- na ogół trwa >20 min i stopniowo narasta
- u 10–20% chorych promieniuje do żuchwy, lewego barku lub lewego ramienia (i dalej zwykle wzdłuż nerwu łokciowego do nadgarstka i palców ręki) albo do górnej części brzucha nadbrzusza, rzadko do pleców (wtedy do okolicy międzyłopatkowej)
- natężenie bólu nie zależy od fazy oddychania (przy wdechu i wydechu ból jest podobny) ani pozycji ciała
- nie zmniejsza się po przyjęciu nitrogliceryny podjęzykowo (u osób, które mają nitroglicerynę przepisaną przez lekarza)
Ponadto może występować:
- duszność – najczęściej u osób w podeszłym wieku lub z rozległym zawałem serca, niekiedy towarzyszy jej kaszel z odkrztuszaniem (w skrajnych przypadkach obrzęku płuc – pienista, różowo podbarwiona plwocina)
- osłabienie
- zawroty głowy, stan przedomdleniowy, lub omdlenie
- kołatanie serca
- ból w górnej części brzucha na środku lub po prawej stronie, z towarzyszącymi nudnościami, a nawet wymiotami – może być jedyną dolegliwością
- niepokój lub lęk, strach przed zbliżającą się śmiercią – zwłaszcza u chorych z silnym bólem w klatce piersiowej.”
– Medycyna Praktyczna Zawał serca (atak serca): przyczyny, objawy i leczenie- lek. Magdalena Wiercińska
Nigdy nie możemy być pewni na sto procent czy mamy do czynienia z daną chorobą. Czasami dolegliwości są bardzo niecharakterystyczne zwłaszcza u kobiet, osób starszych, czy chorujących na cukrzycę. W razie wątpliwości, lub innych niepokojących objawów powinniśmy zawsz skonsultować się z lekarzem.
Pierwsza pomoc przy podejrzeniu zawału serca
Jeżeli mamy do czynienia z jawnymi objawami zawału wymienionymi powyżej, powinniśmy wykonać następujące czynności:
– wezwać ZRM (Zespół Ratownictwa Medycznego) pod nr 112 lub 999
– uspokoić poszkodowanego, oraz przekonać go do nie wykonywania żadnego zbędnego wysiłku
– posadzić z uniesionym tułowiem, oraz aby ułatwić oddychanie- rozpiąć niepotrzebne elementy garderoby ( koszulę, krawat)
– zachęcić poszkodowanego i pomóc mu w przyjęciu aspiryny, lub polopiryny 150 lub 300 mg (jedna tabletka najlepiej do rozgryzienia z ewentualnym popiciem łykiem wody)
– przygotować dokumenty medyczne pacjenta. Oczekuj przyjazdu karetki- aby ułatwić dotarcie ratowników medycznych najlepiej wyślij kogoś w widoczne miejsce.
Podaż kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Polopiryna) zmniejszy krzepliwości i może pomóc w ograniczeniu rozległości zawału serca. Nie należy podawać aspiryny w przypadku potwierdzonej alergii na dany lek, lub występowania przeciwskazań tj. krwawienia z przewodu pokarmowego, lub ciężka astma. Nie należy też podawać tych leków w przypadku bólu w klatce piersiowej niejasnego pochodzenia, lub spowodowanego urazem.
„Uznaje się, że zastosowanie pojedynczej dawki aspiryny jako leku przeciwkrzepliwego, mającego na celu potencjalne obniżenie umieralności i chorobowości w przebiegu OZW lub ostrego zawału serca, jest korzystne, nawet biorąc pod uwagę małe ryzyko powikłań, w szczególności anafilaksji, czy poważnego krwawienia”
Profilaktyka
Lepiej zapobiegać niż leczyć- najlepsza rada to oczywiście profilaktyka. Każdy człowiek zagrożony jest chorobami sercowo-naczyniowymi z powodu występowania tzw. czynników ryzyka. Nadwaga i otyłość, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej, oraz złe leczenie chorób podstawowych tj. nadciśnienie i cukrzyca, to czynniki, które dotykają każdego z nas, a które każdy powinien starać się ograniczać.
Bibliografia:
https://www.ikard.pl/zawal-serca.html
NFZ o zdrowiu. Choroba niedokrwienna serca. Warszawa 2020
https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zawal/62035,zawal-serca
https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175306,bol-w-klatce-piersiowej